Kabinetten 1945-heden - Parlement.com
DEN HAAG, 5 SEPT. 2002
De Grave somt op: ,,De grote bek die je kan krijgen van een roker Volgens VVD'er De Grave krijg je met het instellen van een commissie de normen en waarden niet terug in de samenleving.
Het is prachtig dat premier Balkenende aandacht heeft voor normen en waarden, zegt Frank de Grave, vice-fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij ,,herkent'' het ,,gevoel dat Balkenende onder woorden heeft willen brengen'' toen deze de afgelopen week in Doorn de teloorgang van normen en waarden aan de orde in de niet-rokencoupé in de trein, gedrag op scholen, de houding dat je een volle asbak maar even leegt op de snelweg.'' Maar om als remedie daarvoor een commissie van normen en waarden in te stellen, zoals premier Balkenende naar Noors voorbeeld bepleitte? ,,Daar zien wij niet zo verschrikkelijk veel in''.
De Grave somt de bezwaren op: die commissie is in Noorwegen, ,,een land dat in normen en waarden niet zoveel afwijkt van Nederland, helemaal mislukt''. En: ,,Fatsoen is een kwestie van doen, staat in het regeerakkoord. Nou, laat het kabinet dan zelf met concrete voorstellen komen. Daarvoor is de VVD volop beschikbaar.'' De Grave voelt bovendien niets voor de gedachte van Balkenende dat zo'n commissie iets goed moet maken, nadat de paarse kabinetten te weinig duidelijke morele grenzen zouden hebben gesteld. ,,Paars was niet normloos. Paars is tegen het gedogen opgetrokken.''
Hij heeft ook kritiek op de ,,minder gelukkige'' wijze waarop Balkenende zijn idee lanceerde: bij een ,,prive-optreden'' en niet in de ministerraad. De premier riep LPF-ministers juist om zulk optreden tot de orde. ,,Balkenende moet niet doen wat Heinsbroek moet laten.''
Normen en waarden lijken een favoriet onderwerp van de bewindslieden van het nieuwe kabinet. Maar VVD'ers reageerden tot dusverre nauwelijks op premier Balkenende (CDA) en LPF-minister Heinsbroek (Economische Zaken), die over elkaar buitelen met voorstellen om het fatsoen in het land te bevorderen. Volgens De Grave maken Balkenende en Heinsbroek zich schuldig aan ,,oprispingen waar we voorlopig niks mee kunnen.'' Geweld weren van tv, zoals Heinsbroek gisteren voorstelde, is ,,makkelijk gezegd''. Maar wat leg je dan precies vast in wet- en regelgeving, voor de VVD nog altijd hét middel van de overheid om de algemene normen vast te leggen? ,,Er zijn ook mensen die de serie Sex and the City verderfelijk vinden. Moet je dat dan verbieden?''
Hij windt zich op als hij verneemt dat LPF-minister Heinsbroek zich beklaagt te worden aangehouden als hij twintig kilometer te hard rijdt. ,,Wat is dat nu voor communicatie! Hij is minister, hij moet zich aan de wet houden. Als je zegt: het is niet zo belangrijk om die wet te handhaven, ben je aan het gedogen. Dan verwacht ik dat hij in de ministerraad voorstelt de maximumsnelheid te verhogen.''
Als de VVD-fractie eind deze week haar politieke strategie voor het komende jaar bespreekt, zijn normen en waarden volgens De Grave wel degelijk ,,een belangrijk thema''. Maar wat hem betreft gaat het daarbij niet om ,,vage filosofische posities'': ethiek is een kwestie van concrete maatregelen waarover ,,moet worden doorgedacht'', zegt hij. ,,Misschien hebben we voor beter gedrag in de trein meer conducteurs nodig. Maar misschien moeten we dan - ik zeg het heel voorzichtig - het treinkaartje een gulden duurder maken.''
De Grave heeft bedenkingen bij het middel van publiciteitscampagnes voor gedragsbeïnvloeding, zoals Heinsbroek bepleitte. ,,Volgens deskundigen is de effectiviteit van de langlopende antidrank en antirookcampagnes beperkt''. En de burger wil straks ,,concrete resultaten'' zien: ,,Als het niet veiliger is geworden in de trein, kan je niet zeggen: we hebben een campagne gevoerd.''
Overigens vindt De Grave niet, zoals sommige andere VVD'ers, dat de overheid zich in de waardendiscussie geheel afzijdig moet opstellen. ,,De overheid mag moraliseren'', zegt hij. Zij mag ouders wijzen op hun ,,ongelooflijk belangrijke verantwoordelijkheid om te zorgen voor een stabiele opvoedingsrelatie''. Maar moet die 'opvoedingsrelatie' per se het gezin zijn? ,,Ik zou niet voor mijn verantwoording nemen dat een alleenstaande moeder daar niet voor kan zorgen.'' In dat opzicht voelt De Grave zich niet verbonden met het pleidooi van de jonge `Bolkesteinianen' Livestro en Van de Haar deze week om het gezin weer als `kernwaarde' te omarmen - als onderdeel van een breder streven om de VVD naar rechts te sturen. ,,De analyse van deze nieuwlichters is niet scherp genoeg'', vindt De Grave. De overheid kan beter komen met ,,regels die ouders helpen bij het opvoeden, zoals kinderopvang, beleid voor arbeid en zorg''. Bovendien vindt De Grave fatsoen ,,niet rechts''. ,,Fatsoen is wat we met elkaar delen. Met de dingen die ik noem zullen PvdA'ers instemmen.'' En als het om de multiculturele samenleving gaat, is de VVD altijd duidelijk geweest: nieuwkomers moeten zich aanpassen aan de normen en waarden hier. ,,Je mag je vrouw niet slaan. Wat dat betreft is er niets nieuws onder de zon.''